(Sıvas/1936) Avukat, Tv programcısı, Gazeteci
Nüfus Müdürü Cezmi Bey’in oğludur. Dedeleri Azerbaycan Cumhuriyeti Karabağ Bölgesi’ndeki Ağnam köyünden Türkiye’ye göç etmişti.İlkokulu Sıvas’ta Ziya Gökalp’de ortaokulu 4 Eylül Lisesi orta kısmında okudu. Lise öğrenimini Sıvas, Gaziantep ve Malatya illerinde tamamladı (1955). Ankara Hukuk Fakültesin’nden mezun oldu (1960). Yedek subaylığını Çankaya’da Muhafız Alayı’nda yaptı (1961-1963). Terhis olduktan sonra Metal-İş Federasyonu’nda bir süre Eğitim ve Araştırma Müdürü olarak çalıştı. Oradan da Ankara Radyosu’na geçti ve radyonun çeşitli servislerinde kültür programları hazırlayarak sundu (1964-68). Buradan kendi isteğiyle ayrılıp Sıvas’a yerleşti ve avukatlık yaptı (1969-1974). Aynı zamanda siyasi çalışmalara katıldı; 4 yıl AP Sıvas il başkanlığı görevini üstlendi. Ama siyasetten hoşlanmadığı için tekrar Ankara’ya döndü. Başbakanlık Toprak ve Tarım Reformu Müsteşarlığı’na hukuk müşaviri olarak atandı(1974-1975). Buradan da Ankara Televizyonu’na program araştırmacısı ve yapımcılığına geçti (1975-1979). Daha sonra Kültür Bakanlığı’na Müsteşar Yardımcısı olarak tayini çıktı. Bir yıl bu görevde kaldı. 12 Eylül harekatıyla birlikte bakanlık müşavirliğine çekildi. Fikri Sağlar’ın Kültür Bakanlığı sırasında Batman’a gönderilmek istenince, Başbakanlık Müşavirliği’ne alındı. Buradan da emekli oldu. Halen özel televizyonlarda program yapımcılığı ve yapım danışmanlığının yanı sıra H.O. Tercüman gazetesinde fıkra yazarlığını da sürdürmektedir (2005).
Şairliğini konu edinen bir açıklamasında diyor ki: “Şiir yazmaya halk tarzında başladım. İlk şiirlerimde hep vezinli-kafiyeli idi. Lise tahsilimde serbest vezinle tanıştım. Serbest vezinde yazmak –belki de- ölçülü yazmaktan daha kolay olduğu için, halk tarzından vazgeçtim. Benim şiirlerim, halk şiirimizle klasik şiirimiz arasında bir bağ gibidir, diyebilirim.
“Sıvas halk şairlerinin, ta çocukluk yıllarımdan beri bana büyük tesirleri olmuştur. Şiirimde de, bazı halk şairleri, omuzlarına astıkları sazlarıyla sokak sokak dolaşır, beş-on kuruş karşılığında çalıp söylerlerdi. Oğulları askere gidenler, bir yakınalrını kaybedenler, bir hastası olanlar, sevdiğinden yüz bulamayanlar; haber alamayanalar… O aşıkları, bahçelerine çağırırlar, kendi acıları ve ümidleri üzerine çalıp-söylemelerini isterlerdi. İşte ben de o aşıkların peşlerine takılır, söylediklerine merakla kulak verirdim. Anlattığım sazlı-sözlü toplantılar, zamanla, bende de kafiyeli söz söyleme merakı uyandırdı. İlkokulu başladım. Ziya Gökalp İlkokulu’nda sınıf öğretmenimiz Makbule Yurter idi. Vereceği dersin konusuna göre, sınıfın üç şairine şiirler ısmarlardı. O güç şairden biri de bendim. O yıllarda yazdıklarımı şimdi hep gülerek, kendimle eğlenerek hatırlıyorum. Mesela derste, sindirim sistemini mi okuyacağız ikinci günü: ‘Sindirim yollarında/Barsakların kollarında’ diye başlayan ısmarlama şiirlerim(!) renkli kalemlerle yazılmış olurdu. Coğrafya dersinde Japonya’yı mı okuyacağız ‘Japonya’da çiçek bahçeleri var/Japonlar çekik gözlü insanlar’ diye döktürürdüm. Makbule öğretmen Sıvas için şiir mi istiyor! Hemen: ‘Görünce dağlar başından yasın/Dolar çeşmelerden güğümün, tasın/Aman toprağına usul basın/Her taşı zümrüttür çünkü Sıvas’ın’ diye övünürdüm.
İlkokul tekerlemelerim hep böyle yuvarlanıp gitti. Orta okul 4 Eylül Sivas erkek lisesinin orta kısmında okudum. Türkçe öğretmenimiz Muammer Dülger idi. Onun çok tesiri altında kaldım. Çok güzel şiir okur, çok güzel konuşurdu. Ömer Bedreddin’den, Kemallettin Kamu’dan, Yahya Kemal’den ezberllettiği şiirler hale hatrımdadır. Lise öğrencisi iken İstanbul basınıyla tanıştım. 1953 yılında, serbest vezinle yazdığım şiirler İstanbul’da yayınlanan Türk Sanatı dergisinde çıkmaya başladı.
ESERLERİ
Yalnızlık, şiirler (1962)
Şiirimizde Ana, antoloji (1967)
Sivas’a Şiir, İsmail Efendi (Sivas,1969)
Duvak, şiirler (1971),
Antoloji (1973)
Üsküp’ten Kosova’ya, gezi notları (1979)
Seninle, şiirler (1987)
Aşık Veysel, inceleme (1986)
Nereye Gidiyor Bu Dünya; İkinci Ses; Feryat/Bahtiyar Vahapzade; Azarbeycan Türkçesi’nden Türkiye Türkçesi’ne aktaran: Yavuz Bülent (1991)
Mehmet Akif’in Çağdaş Türkiye İdeali, konferanslar
Avrupa’da Türk İzleri (video kaydı) Metin Yazarı: Yavuz Bülent Bakiler (1991)
Türkistan Türkistan, gezi notları (1997)
Arif Nihat Asya’nın Sevgi Mektupları (2001).
SEDAT VEYİS ÖRNEK (Zara/1927-Ankara/1980) Profesör öğretim üyesi ve yazar
Sivas Lisesi, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi mezunudur. Konya’da üç ay öğretmenlik yaptıktan sonra silah altına alındı. Askerliğini Kore’de yaptı. Terhisine müteakip Almanya’ya gitti ve Tubingen Üniversitesi’de dinler tarihi ve etnoloji konusunda doktıra yaptı. Dönşünde Ankara Dil Tarih Coğrafya Fakültesi’nde etnoloji asistanı, doçent ve profesör oldu.
Viyana, Bonn ve Göttingen Üniversitelerinde araştırmalar yaptı. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nde Etnoloji Kürsüsü öğretim üyesi ve 1980 ‘de kurulan Hlk Bilim Kürsüsü başakanı olmuştur. İzmir Güzel Sanatla Fakültesi’nde ve Elazığ Fırat Üniversitesi’nde dersler veriyordu.
Yaşamı boyunca yaptığı çalışmalar iki ana bölmde toplanabilir.
1- Hikayeciliği ve Tiyatro yazarlığı
2- Folklor ve Etnoloji.
Lise öğrencisiyken hikayelerini Sivas’taki gazetelerde sonra da Varlık ve Yeditepe yayınlanmaya başladı. 1948’te yazdığı Modern Lokanta Sivas Halkevinde ssahnelendi. Başrolde kendisi oynadı. Diğer oyunlarında ‘Kurt’, İstanbul Şehir Tiyatrolarında ‘Pirinçler Yeşerecek’, Ankara Devlet Tiyatrosunda oynandı. ‘Manda Gözü’ Türkiye radyolarında yayaınlandı. Bu son oyunu meydan oyuncuları tarafından da sahnelendi.
Şerafettin Turan’ın da dediği gibi ‘Sedat Veyis, hiç kuşkusuz ki, halk Bilim alanında ülkemizin en önde gelen araştırıcılarında ve bilim adamlarından biriydi. Yolunu kendisi açan, tututuğu yolada ilerleyip kendi çanbasıyla öncü durumuna yükselen bir bilim adamı Anadolu’nun bağrından kopan birçok genç gibi o da çocukluğunda düşlediği ‘tiyatro sanatçısı’ olamamaış, olayların sürüklenmesiyle yükseköğrenimini başka bir dalda görmüştü. Bununla birlikte diplomanın hjer şey demek olmadığını kanıtlarcasına, doktora öğreniminde etnolji ve folklora yönele Veyis kısa sürede bu alanın yetkili ve verimli bir temsilcisi olmuştu.
Yayınalanan Eserleri:
Sivas ve Çevresinde Hayatın Çeşitli Safhalarıyla ilgili Batıl İnançların ve Büyüsel İşlemlerin Etnolojik Tetkiki,
Etnolji Sözlüğü,
İlkellerde Din,
Büyü,
Sanat,
Efsane,
Anadolu Folklorunda Ölüm,
Budinbilim Terimleri Sözlüğü,
Türk Halk Bilimi,
Geleneksel Kültürümüzde Çocuk.
Kaynak: Sıvas Meşhurları II (İbrahim Aslanoğlu)
Editör: M. Erman Aslanoğlu sayfa: 238 Cilt II/ Sivas 1000 Temel Eser
Hazırlayan: Fatih AYDIN
Sıvas Meşhurları I (İbrahim Aslanoğlu) Editör: M. Erman Aslanoğlu sayfa: 172-173Cilt I/ Sivas 1000 Temel Eser
.jpg)
